Search
Close this search box.

ESD Safe Filament คืออะไร เหมาะกับการใช้งานแบบไหน

ไฟฟ้าสถิตย์ หรือมีตัวย่อว่า ESD คือการเกิดความเสียหายอย่างหนึ่งที่เกิดขึ้นแล้วแฝงอยู่ในตัวอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เนื่องจาก ESD อาจจะไม่ได้เกิดขึ้นแล้วเห็นผลในทันที แต่เป็นความเสียหายที่แฝงอยู่แล้วทำให้อุปกรณ์นั้นยังคงทำงานได้ตามปกติ เมื่ออยู่ที่โรงงานของผู้ผลิตแต่จะเกิดความบกพร่องหลังจากนั้นเมื่อส่งถึงมือผู้ใช้ปลายทาง (End-users) และใช้งานไปได้สักระยะหนึ่งซึ่งรวมถึงการผลิตโดยใช้เทคโนโลยี 3D Printing ที่ใช้วัสดุหลักเป็นพลาสติกจึงตระหนักถึงผลเสียที่ตามของ ESD โดยมีการป้องกันปัญหานี้ด้วยการผลิต ESD Safe Filament เพื่อลดสาเหตุที่ต้นตอ และให้หลายบริษัทสามารถลดการลงทุนอย่างมากในพื้นที่ที่สำคัญดังกล่าวที่จะป้องกันชิ้นส่วนที่ไวต่อไฟฟ้าสถิต

มารู้จักกับ ESD กันก่อน

Electrostatic Discharge หรือ ESD เป็นประจุไฟฟ้าสถิตที่เกิดขึ้นจากความไม่สมดุลย์ของอิเล็กตรอนบนพื้นผิวของวัสดุ มีการถ่ายประจุระหว่างวัสดุหรือชิ้นส่วนของวัสดุที่มีศักดิ์ไฟฟ้าต่างกัน ซึ่งความไม่สมดุลย์ของอิเล็กตรอน ทำให้เกิดสนามไฟฟ้าที่สามารถวัดได้บนวัสดุมีหน่วยเป็น โวลต์เตจ (voltage) หรือเรียกทั่วไปว่า โวลต์ และสนามไฟฟ้าก็จะมีผลหรือมีอิทธิพลต่อวัสดุที่อยู่รอบๆ เกิดการสะสมประจุบนพื้นผิวของชิ้นงาน ประจุที่เกิดขึ้นนี้อาจจะเกิดจากกระบวนการเสียดสีระหว่างวัสดุ (Triboelectric effect) เมื่อเกิดกระบวนการที่วัสดุสัมผัสและแยกออกจากกัน ทำให้อิเล็กตรอนมีการเคลื่อนย้ายถ่ายเทประจุ ทั้งนี้ขึ้นกับขนาดของพี้นที่สัมผัส ความเร็วของการแยกออกจากกัน ความชื้นสัมพัทธ์ (Relative humidity) องค์ประกอบอื่นๆ และปัจจัยร่วมอีกหลายอย่าง

ESD

อีกปัจจัยหนึ่งก็คือ ความร้อนจาก ESD ซึ่งเป็นภัยคุกคามที่ไม่ควรมองข้ามสำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้า หากเกิดเหตุการณ์ ESD อาจทำให้เกิดความเสียหายทันทีหรือเกิดความล่าช้าได้ ความเสียหายที่ล่าช้าที่พบมักเรียกว่าเป็น “ข้อบกพร่องแฝง” สิ่งนี้อาจทำให้อุปกรณ์ทำงานผิดปกติได้ทุกช่วงอายุ ตัวอย่างเช่น การชาร์จเพียง 30 โวลต์ ก็เพียงพอที่จะสร้างความเสียหายต่ออุปกรณ์ไฟฟ้าที่บอบบางที่สุด อย่างไรก็ตาม ส่วนประกอบส่วนใหญ่มีความเสี่ยงจากประจุที่ 100 – 200 โวลต์

ESD-SAFETY

ความเสี่ยงของการปลดปล่อยประจุไฟฟ้าสถิตที่ไม่ต้องการนั้นมีตั้งแต่ระดับอันตรายน้อยไปจนถึงร้ายแรง หรืออาจเสียชีวิตได้ เช่น ในกรณีของการเกิดประกายไฟที่ไม่พึงประสงค์ ซึ่งก่อให้เกิดการระเบิดในสภาพแวดล้อมที่ติดไฟได้ง่ายกว่าทั่วไปเช่นเดียวกับการโดนไฟฟ้าช็อตนั่นเอง

ป้องกันการเกิด ESD ได้ไหม

การกำจัดหรือการป้องกันการสะสมของประจุไฟฟ้าสถิตอาจทำได้ง่ายๆ ด้วยการทำให้เป็นกลาง (Neutralisation) เพียงแค่เปิดหน้าต่างหรือใช้เครื่องทำความชื้น (humidifier) เพื่อเพิ่มความชิ้นของอากาศ ทำให้อากาศเป็นสื่อกระแสไฟฟ้ามากขึ้น เครื่องสร้างไอออนจากอากาศ (air ionizer) การต่อสายดิน (Grounding) การปกป้อง (Protection) โดยการแยกชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิกส์จากการทําให้วัตถุมีประจุไฟฟ้า ขอบเขต และการเคลื่อนย้ายฉนวน ทำให้ไฟฟ้าสถิตนั้นไม่สามารถเจาะวัสดุประเภทตัวนำไฟฟ้าได้  อย่างไรก็ตาม การใช้สิ่งป้องกัน (Preventive) น่าจะเป็นการแก้ปัญหาที่ดีที่สุดต่อปัญหา ESD คือ การป้องกันและมีเพียงตัวเองเท่านั้นที่สามารถป้องกันไม่ให้เกิดเหตุการณ์เช่นนี้ ผู้รับผิดชอบควรจะตระหนักถึงเหตุการณ์ ESD ที่อาจเกิดขึ้น และเข้าใจการประยุกต์ใช้ ESD อย่างถูกต้องในพื้นที่ที่ไวต่อผลกระทบสิ่งแวดล้อม ซึ่งรวมถึงการเลือกใช้วัสดุที่สามารถป้องการเกิด ESD ก็ได้เหมือนกัน

โดยทั่วไปแล้ววัสดุประเภทพลาสติกจะมีความเป็นฉนวนไฟฟ้า ส่งผลให้เกิดไฟฟ้าสถิตได้ง่าย ดังนั้นเมื่อนำมาผลิตเป็นชิ้นส่วนอุปกรณ์ต่างๆ ทำให้ไวเฉพาะต่อการปลดปล่อยประจุไฟฟ้าอย่างรวดเร็ว นั้นอาจจะได้รับแก้ไขและป้องกันด้วยการใช้ตัวต้านไฟฟ้าสถิต ซึ่งจะเพิ่มชั้นพื้นผิวการนำไฟฟ้าเพื่อให้ประจุส่วนเกินมีการกระจายออกไปทั่วผิวหน้า เป็นการป้องกันและกำจัดการยึดติดของประจุนอกจากนี้ อุปกรณ์สารกึ่งตัวนำจำนวนมากที่ใช้ในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์มีความไวเฉพาะต่อการปลดปล่อยประจุไฟฟ้า การต้านไฟฟ้าสถิตมักใช้ห่ออุปกรณ์เพื่อปกป้องอุปกรณ์ดังกล่าว รวมถึงอุปกรณ์ต่อสายดินสำหรับผู้ปฏิบัติงาน เช่น สายรัดข้อมือ, เก้าอี้ ESD, รองเท้า เป็นต้น

ความปลอดภัยในเรื่องต้านไฟฟ้าสถิตถูกให้ความสำคัญและนำมาใช้มากขึ้น เพื่อป้องกันการสะสมของประจุไฟฟ้าที่มาจากการสัมผัสกับพื้น โดยวิธีป้องกันได้แก่ การใส่รองเท้า ซึ่งรองเท้าเหล่านี้จะมีพื้นรองเท้าที่มีการนำไฟฟ้าที่ดี รองเท้าต้านไฟฟ้าสถิตนั้นไม่ใช่รองเท้าที่เป็นฉนวน ซึ่งจะให้ผลตรงกันข้าม คือ ทำให้เกิดไฟฟ้าสถิตได้ง่ายและมีปริมาณมาก เพราะรองเท้าฉนวนใช้ป้องกันไฟฟ้าช็อกอย่างรุนแรงจากไฟฟ้าสายเมนเท่านั้น 

การประยุกต์ใช้งานจากวัสดุ ESD

ESD มักจะนำมาประยุกต์ใช้งานในรูปแบบของสารตัวเติม เพื่อให้มีคุณสมบัติด้าน Electrical Property และให้มีค่า Surface Resistance อยู่ในช่วงมาตรฐานสากลต่างๆ เช่น ASTM D257 นิยมใช้กับการผลิต หรือผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้แก่

  • ชิ้นส่วน และเครื่องมืออุตสาหกรรม
  • ผู้บริโภคสินค้า เช่น เสื้อผ้า รองเท้า ถุงมือ เป็นต้น
  • ปลอกสำหรับอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ 
  • ท่อส่งน้ำมัน
  • อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ 
  • ชิ้นส่วนที่ต้องทนต่อสารเคมี และการคายประจุไฟฟ้าสถิต
  • อื่นๆ
ESD Safe Filament คืออะไร เหมาะกับการใช้งานแบบไหน

ESD เป็นวัสดุที่เหมาะสมกับความต้องการของภาคอุตสาหกรรมโดยเฉพาะเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ โดยมีความทนทานและให้การป้องกันการปล่อยไฟฟ้าสถิต ช่วยลดปัญหาความเสียหายให้กับอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ได้อย่างมาก

วัสดุพอลิเมอร์ Electrostatic dissipative (ESD) จะทำหน้าที่ให้การป้องกันไฟฟ้าสถิต ซึ่งโดยธรรมชาติจะกระจายการสะสมประจุที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างการทำงานหรือการผลิต จะช่วยปกป้องแผงวงจรในระหว่างการขนส่งและการทดสอบ หรือทำให้มั่นใจว่าผลิตภัณฑ์สุดท้ายที่ออกแบบมาสามารถใช้งานได้ตลอดอายุของวัสดุ ESD และจะมีความต้านทานไฟฟ้าต่ำ ในขณะที่มีคุณสมบัติเชิงกลที่จำเป็นและมักจะทนต่อความร้อนได้ดี

ESD Electrostatic Discharge

ESD Electrostatic Discharge

ESD Filament มีอะไรบ้าง

3D Printing Filament มีพลาสติกหลากหลายชนิดให้เลือกใช้ตามความเหมาะสมของานต่างๆ นอกจากนี้ยังมีเส้นพลากติกอีกชนิดหนึ่ง คือ  ESD safe filament ซึ่งมีคุณสมบัติด้าน Electrical Property ในการช่วยให้การป้องกันการคายประจุไฟฟ้าสถิต มีประโยชน์อย่างยิ่งในอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์  ทำให้ในปัจจุบันมีหลายแบรนด์ดังและหลายค่ายที่มีการผลิตเส้น Filament จากพลาสติกชนิดต่างๆ เช่น PLA, ABS, PEKK, ULTEM เป็นต้น โดยเป็นชนิดที่มีความเฉพาะเจาะจงของเส้นพลาสติก สำหรับการใช้งานในพื้นที่ที่มีไฟฟ้าสถิต ได้แก่

  • Fiberlogy  (Fiberlab S.A. จากประเทศโปแลนด์)
  • Z-ESD   (Zortrax S.A. จากประเทศโปแลนด์)
  • 3DXSTAT™  (3DXTech  จากประเทศสหรัฐอเมริกา)
  • อื่นๆ

เส้นพลาสติกเหล่านี้จะมีความต้านทานพื้นผิว (Surface Resistance) มีค่าตั้งแต่  10^6 ถึง 10^9  Ω เป็นจุดเด่นเรื่องการช่วยลดความเสี่ยงของการทำลาย ความเสียหาย หรืออันตรายกับชิ้นส่วนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ได้อย่างมาก และผ่านมาตรฐานการทดสอบตาม ASTM D257 

ESD 3D Printing Filament

ปริมาตรความต้านทานไฟฟ้าสถิตที่วัดได้นั้นแม้ว่าจะเหมาะสำหรับวัสดุ ESD แล้วยังขึ้นอยู่กับพื้นที่ของขั้วไฟฟ้า และความหนาของตัวอย่างวัสดุ หน่วยเป็น ohm-cm หรือ ohm-m อีกด้วย

เครื่อง 3D Printer ที่รองรับ

ESD safe filament ถูกผลิตเพื่อใช้กับ 3D Printer ระบบ FDM ทำมาจากวัสดุพลาสติกชนิดนั้นๆ เป็นส่วนประกอบหลัก ยกตัวอย่าง ESD – PETG มีองค์ประกอบ คือ PETG (polyethylene terephthalate glycol-modified)  96%, Carbon-Based Conductive Additives  2 ~ 8% และ Additives and colorants  0 ~ 4%  ดังนั้นเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ที่รองรับการพิมพ์วัสดุชนิดพิเศษเหล่านี้จะใช้อุณหภูมิเดิมของพลาสติกในการตั้งค่าการพิมพ์ ทำให้มีเครื่อง 3D Printer หลายรุ่นที่สามารถรองรับวัสดุจำพวกนี้ เช่น

  • Sync C series
  • Qidi X series
  • Raise3D series
Qidi X
ESD Safe Filament คืออะไร เหมาะกับการใช้งานแบบไหน

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

ติดตามข่าวสารและบทความ

บทความน่าสนใจอื่นๆ

3D Printing Technology

รีวิวฟีเจอร์ Chitubox 2.0 กับฟีเจอร์ใหม่ที่ต้องรู้

Chitubox 2.0 กับคู่แข่งมากขึ้น นอกจากการแข่งขันด้านการพัฒนาเครื่องรุ่นใหม่ๆ แล้ว ด้านโปรแกรมกลุ่ม Slicer ก็มีผู้เล่นหน้าเก่า

อ่านต่อ

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

อนุญาตทั้งหมด
Manage Consent Preferences
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    Always Active

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์

    คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บการใช้งานของคุณบนเวบไซต์ของเรา เพื่อประโยชน์ในการวัดผล ปรับปรุง และพัฒนาระบบที่ดีในการใช้งานเวบไซต์ หากท่านไม่ยินยอมเราจะไม่สามารถปรับปรุงและพัฒนาเวบไซต์เพื่อตอบสนองความต้องการได้
    Cookies Details

บันทึก