เครื่อง FDM 3D Printer
เครื่องแบบเส้นพลาสติก หรือ FDM นั้น จะมีส่วนเคลื่อนที่หลายส่วน ประสานงานเข้าด้วยกัน ดังนั้นเป็นส่วนแรกที่ควรสังเกตหากมีอาการผิดปกติ หรือเสียงดังขึ้นเมื่อมีการใช้งานระดับหนึ่ง รวมทั้งระบบทำความร้อนของหัวฉีด ดังนั้นการซ่อมบำรุง หรือตรวจเช็คที่แนะนำมีดังนี้
1. สายพานขับเคลื่อน
- ตรวจสอบสภาพภายนอก ไม่ขาด เปื่อย หย่อน
- ใช้มือจับ หรือดีดสายพานเพื่อตรวจสอบความตึง ในเครื่องบางรุ่นผู้ผลิตกำหนดมาตรฐานความตึงตามเสียง ซึ่งสามารถใช้โทรศัพท์ที่ลง application ไว้ ช่วยตรวจสอบได้ทันทีว่าอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน หรือต้องปรับอย่างไร
- วิธีการถัดมาคือทดลองปริ้นชิ้นงานทดสอบอย่างง่าย เช่นลูกบาศก์สี่เหลี่ยม ควรมีขนาดความคลาดเคลื่อนไม่เกิน 1-2%
2. ระบบรางลื่น ลูกปืน
- ปกติแล้วถ้าเป็นเครื่องจากจีน ราคาเริ่มต้นมักจะมาพร้อมเสียง เสียดสี เป็นปกติอยู่แล้วในระดับหนึ่ง ยกเว้นแต่ดังขึ้นจนผิดสังเกต เป็นไปได้ว่าลูกปืนแตก ล้อเบี้ยว ซึ่งกรณีหลังควรเปลี่ยนให้เร็วที่สุด เพื่อป้องกันไปกระทบส่วนอื่นตามมา
- การใส่สารหล่อลื่นเช่น จารบี ช่วยยืดอายุการใช้งานและป้องกันสนิม ดังควรควรตรวจสอบทุกๆ 3-4 เดือน ครั้ง อย่าให้จารบีแห้ง
- โดยปกติลูกปืนมาตรฐานจากแบรนด์อุตสาหกรรมระดับโลก เช่น THK Hiwin Misumi SKF Igus NB มันจะมีเสียงเงียบ แรงเสียดทานต่ำกว่าของไม่มียี่ห้อหรือจีนแบบเห็นได้ชัด
3. สปริงสำหรับปรับระนาบฐาน
- สปริงเป็นชิ้นส่วนที่มีอายุการใช้งานนาน (ตามข้อมูลคือ 1 ล้านครั้งการยุบตัว) ดังนั้นมักไม่เจอปัญหาสปริงยุบตัว หรือความแข็งเปลี่ยน อย่างไรก็ตามเครื่องจากจีนส่วนใหญ่ใช้สปริงคุณภาพต่ำ ไม่ได้มาตรฐาน ดังนั้นหากพบปัญหาต้องตั้งระนาบฐานอยู่บ่อยๆ ควรเปลี่ยนมาใช้สปริงอุตสาหกรรมที่มีมาตรฐานชัดเจน ซึ่งแพงกว่าพพอสมควร (อยู่ในระดับสิบบาท ในขณะที่สปริงเกรดต่ำอาจจะตัวละ 25-50 สตางค์)
- โดยปกติแล้ว สปริงที่ดี ต้องมีค่าความแข็งระดับหนึ่ง ซึ่งหลายยี่ห้อแทนความแข็งด้วยสี ยกตัวอย่างของผู้เขียนที่ใช้ จะเป็นสีเหลือง ซึ่งเหมาะสมกับการใช้ตั้งระนาบฐานเครื่อง 3D Printer
4. ระบบทำความร้อน
- 1 ในส่วนที่สำคัญที่สุดของระบบการพิมพ์แบบ FDM ทำหน้าที่หลอมเหลวเส้นพลาสติก มี 2 ส่วนหลักคือ เซ็นเซอร์วัดความร้อน (Heater Seneor) และแท่งให้ความร้อน (Heater Rod) ซึ่งทำงานควบคู่กัน โดยปกติแล้วหากไม่มีการเสียหายภายนอก ระบบทำความร้อนนี้มักไม่พบปัญหาอะไร สิ่งที่ควรสังเกตคือ
- ความเสถียรของอุณหภูมิไม่ควรเกิน 10 องศา บางเครื่องจะขึ้น Erro หากเกินค่าดังกล่าว
- สามารถแก้ไขได้โดยการจูนค่า PID ซึ่งขึ้นกับผู้ผลิตเครื่องว่าสามารถทำได้จากในตัวเครื่อง หรือต้องอาศัยโปรแกรมภายนอก ใครที่ใช้ Marlin Firmware สามารถศึกษาได้จากเวบไซต์นี้ครับ 3DAddict
- การใช้ฉนวนหุ้มที่บริเวณชุดทำความร้อน (Silicone socket) หรือฉนวนบุที่ฐานความร้อน สามารถช่วยให้อุณหภูมิคงที่มากขึ้น ประหยัดทั้งพลังงาน และแบ่งเบาภาระตัวระบบทำความร้อน
5. ผิวการพิมพ์ (Build Surface)
- เป็นส่วนที่มีสึกหรอตามการใช้งานตลอดเวลา ส่วนที่ควรตรวจสอบดูแลคือ ระนาบฐานพิมพ์ ไม่ชิดและไม่ห่างเกินไป โดยใช้ PLA ในการคาริเบรตเป็นหลัก
- วัสดุแต่ละชนิดจะมีระยะการตั้งฐานแตกต่างกัน เช่น
- ABS ควรต่ำกว่า PLA 50-60 ไมครอน
- PETG ควรสูงกว่า PLA 50 ไมครอน
- หรือชนิดของวัสดุที่ใช้ทำผิวสัมผัสก็มีผลแตกต่างกัน (PEI Buildtak Glass) ซึ่งควรสอบถามจากผู้ผลิตช่วยเรื่องการตั้งฐานให้ดู เพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายกับฐานพิมพ์
6. ระบบระบายความร้อนอิเล็กทรอนิกส์
- บอร์ดควบคุมเป็นหัวใจหลักของเครื่อง 3D Printer ซึ่ง มักมีความร้อนสะสมสูง และเมื่อใช้งานไปนานๆ พัดลมที่ทำหน้าที่ระบายความร้อนก็มีการเสื่อมสภาพตามการใช้งาน ดังนั้นควรเปลี่ยนพัดลมทุกๆ 1 ปี
- อีกเรื่องคือฝุ่นสะสม ซึ่งตามมาถึงความชื้นอาจทำให้บอร์ดเสียหายได้
7. Firmware ของเครื่อง
สำหรับบางยี่ห้อที่เป็น Global Brand ผู้ผลิตมักมีการอัพเดด Firmware ของเครื่อง โดยเฉพาะรุ่นใหม่ๆที่พึ่งวางจำหน่าย ซึ่งมักแก้ไขปัญหาที่พบ หรือมีฟังก์ชั่นเพิ่มเติม อย่างไรก็ตาม ควรตรวจสอบการอัพเดดก่อนทุกครั้งว่ามีหัวข้ออะไรบ้าง การใช้ Firmware ใหม่ อาจจะไม่ส่งผลด้านคุณภาพเลยก็เป็นไปได้ หรืออาจะส่งผลต่อไฟล์เก่าๆที่ทำไว้มีปัญหาในการพิมพ์เพิ่มขึ้นมาอีก
เครื่อง Resin 3D Printer
เครื่องแบบเรซินเป็นเทคโนโลยีที่จุกจิก ต้องใช้การดูแลมากกว่าเครื่องแบบเส้นพลาสติก (Filament) พอสมควร ซึ่งทุกๆปัจจัยมีผลต่ออัตราการพิมพ์สำเร็จ และคุณภาพของชิ้นงานทั้งหมด ดังนั้นการดูแลเครื่องให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานตลอดเวลาจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นมากของเครื่องพิมพ์เทคโนโลยีนี้
1. จอ LCD สำหรับฉายภาพ
- จอ LCD ต้องใสสะอาด ไม่มีคราบเรซินติดอยู่ หากติดอยู่อาจะใช้เทปกาวช่วยในการลอก หรือใช้ IPA ช่วยในการแกะเเศษเรซินออก ไม่ควรใช้คัตเตอร์หรือของมีคม เพื่อป้องกันจอ LCD เป็นรอย
- การที่เรซินติดที่จอมาจากการรั่วซึมของ FEP หรือ เช็ดด้านล่างของถาดเรซินไม่สะอาด
- จอ LCD ของบางผู้ผลิตจะมีฟิล์มกันรอยติดอยู่ ซึ่งสามารถลอกออก และติดอันใหม่ได้ได้ อย่างไรก็หากไม่มีความชำนาญไม่แนะนำให้ทำเนื่องจากอาจเกิดฟองอากาศขณะติดฟิล์มได้ รวมไปถึงปริมาณแสงส่องผ่านอาจมีความผิดเพี้ยนจากฟิล์มดั้งเดิมของโรงงาน
- ในกรณีที่จอ LCD มี Dead (จุดดำ) หรือ Bright (จุดสว่าง) Pixel สามารถแก้ได้ได้ทางเดียวคือเปลี่ยนจอใหม่
- อายุการใช้งานจอจะอยู่ที่ 3-12 เดือน ซึ่งมีหลายปัจจัยที่มีผล สิ่งที่ควรดูแลควบคุมเป็นหลักคือ ระบบไฟและอุณหภูมิของเครื่อง หากมีการจัดการที่เหมาะสมจะยืดอายุการใช้งานได้นานกว่าปกติพอสมควร ตัวอย่างเครื่องของผู้เขียนบทความอายุราวๆ 16 เดือน ยังสามารถใช้งานได้ปกติอยู่ แนะนำให้ติดตั้งเครื่องสำรองไฟ เพื่อป้องกันไฟตก ไฟกระชาก ที่มักเกิดขึ้นเป็นประจำ
2. Resin Tank + FEP Film
- FEP Film เป็นส่วนของวัสดุที่ต้องเปลี่ยนมากที่สุดในการใช้งาน ความถี่ในการเปลี่ยนขึ้นกับหลายปัจจัย แต่สามารถพิจารณาจากสภาพภายนอกได้
- หากมีรอยขีดข่วน หรือเป็นฝ้า ส่งผลโดยตรงต่อคุณภาพผิวของชิ้นงาน รวมถึงค่าเวลาในการฉายแสงที่เปลี่ยนไปเมื่อแสงส่องผ่านได้น้อยลง ดังนั้นควรเปลี่ยนทันที
- รอยฟองอากาศ ที่เกิดจากการใช้งาน รวมทั้งการแกะงานที่พิมพ์เสียติดออก ต้องใช้ความระมัดระวังอย่างมาก เนื่องจากทำความเสียหายให้ตัวฟิล์มได้ง่ายที่สุด ควรเปลี่ยนทันทีเมื่อมีโอกาส
- การทำความสะอาด FEP Film ที่สภาพยังดี ควรใช้ ผ้าซับ IPA หมาดๆ เช็ดไปที่ฟิล์มเบาก็เพียงพอ ไม่ควรใช้ IPA พ่นไปที่ตัวฟิล์มโดยตรง
- Resin Tank ที่ไม่ได้ใช้งานควรเทเรซินออกให้หมด ทำความสะอาดและเก็บไว้อย่างมิดชิด ป้องกันฝุ่นและความร้อน รวมถึงการขีดข่วน
3. LED Unit
- เป็นส่วนที่ฉายไฟ UV อยู่ด้านล่าง สิ่งที่ควรดูแลคือฝุ่นละออกที่มักไปเกาะที่ตัวเลนส์ รวมถึงแมลงที่มักเข้าไปเกาะภายในทำให้วงจรอิเล็กทรอนิกส์เสียหายเป็นประจำ
- หากใช้งานเครื่อง Resin 3D Printer ไปนานๆ ควรมีการคริเบรตเวลาฉายแสงใหม่ เนื่องจากความเข้มของ LED จะลดลงเรื่อยๆตามอายุการใช้งาน
- ส่วนของระบบระบายความร้อนตรวจสอบการทำงานของพัดลมว่า ยังคงทำงานปกติ และไม่มีส่วนไหนเสียหาย หรือเสียงการทำงานที่ผิดปกติ
4. ระบบการคเลื่อนที่
- โดยปกติแล้วเครื่อง LCD Resin จะมีการเคลื่อนที่แกนเดียวคือแนวตั้ง จึงพบปัญหาน้อยมาก ดังนั้นการดูแลรักษา แค่หยอดน้ำมันหล่อลื่นเพื่อป้องกันสนิม และลดแรงเสียดทานในการเคลื่อนที่ก็เพียงพอ
5. อัพเดด Firmware ตามคำแนะนำผู้ผลิต
เช่นเดียวกับเครื่องแแบบ FDM หากมีการอัพเดด ควรตรวจสอบการแก้ไขจากผู้ผลิตก่อนทำการอัพเดดทุกครั้ง
หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้ผู้ใช้ทั่วไปไแ้นวคิดการดูแลเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ให้มีอายุการใช้งานที่มากขึ้น
